نقش گوگرد در کشاورزی

گوگرد (سولفور) (S)

گوگرد در سنتز پروتئین شرکت نموده و یکی از اجزای اسید آمینه سیستئین و ویتامین­ها است. گوگرد در گلوتاتیون پپتید، کوآنزیم آ، ویتامین B و در گلوکوزیدهایی مثل تیول که در طعم و بوی مخصوص گیاهان تیره چتریان و لیلیاسه دیده می­شود، نقش دارد. سولفور در کاهش شیوع بیماری­ها در اکثر گیاهان نقش عمده دارد.

مقدار و توزیع سولفور در گیاهان: مقدار سولفور در برگها حدود 15/0 تا 5/0 درصد بر اساس وزن خشک است. سولفور با نیتروژن و فسفر اثر تشدید کنندگی داشته و با عناصری مثل As، B، Mo، Pb، Se،  Fe اثر بازدارندگی دارد.

اشکال قابل جذب برای ریشه: بیش از 90 درصد S قابل جذب در مواد آلی خاک است که تقریبا نسبت N/S حدود 1/10 است. آنیون سولفات (SO₄^2-) عمدتا در محلول خاک پیدا می­شود. در کل بیشترین شکل قابل جذب بصورت SO₄ بوده و براحتی به قسمتهای پایینی خاک شسته می­شود. همچنین مقدار آن به بارش باران­های اسیدی و آزاد شدن از مواد آلی بستگی دارد. در pH پایین، آنیون SO₄ با اکسید آهن یا آلومینیوم ترکیب می­شود.

حرکت در خاک و جذب توسط ریشه: سولفور به فرم SO₄^2-  به روش حرکت توده­ای در محلول خاک جابجا می­شود. بنابراین در شرایط کمبود رطوبت خاک از جذب S کاسته می­شود. بنابراین ممکن است سولفور بصورت سولفات کلسیم در اطراف ریشه رسوب نماید (البته رد صورتی که مقدار سولفوری که با حرکت توده­ای جابجا می­شود در اطراف ریشه زیاد باشد).

عوامل موثر در ایجاد کمبود گوگرد در گیاهان:

·         مصرف کود شیمیایی فاقد گوگرد

·         کاهش آلودگی هوا توسط صنایع

·         مصرف سموم حشره کش و قارچ کش بدون گوگرد

·         کمبود مواد آلی در خاک

·         کشاورزی متراکم و پی در پی

علائم کمبود گوگرد: گیاهانی که کمبود سولفور دارند رنگ پریدگی در کل گیاه دیده می­شود و میوه­ها نیز سبز کم رنگ شده و شادابی خود را از دست می­دهند. ریشه­ها بیش از حد معمول دراز شده و ساقه­های جوان چوبی می­شوند. تشکیل گره­های ریشه در نخودیان کاهش یافته و بلوغ دانه به تعویق می­افتد.کمبود گوگرد با علائم کمبود نیتروژن اشتباه می­شود. کمبود گوگرد در کل گیاه دیده می­شود. در خاکهای شنی یا اسیدی علائم کمبود گوگرد بعد از جوانه زدن گیاه دیده می­شود. ممکن است خشکسالی جذب S را کاهش می­دهد.

 مسمومیت: پیری زودرس ممکن است اتفاق بیفتد.

کودهای حاوی سولفور: رسوب S اتمسفری به صورت گرد و غبار در شهرهای صنعتی بزرگ نیازمندیهای گوگرد گیاه را برطرف میکند. با این حال، در بعضی از نقاط کشاورزی علائم کمبود گوگرد در اثر عدم مصرف کودهای حاوی گوگرد دیده می­شود.

کود سولفور با 90 تا 100درصد S، سولفات آمونیوم با 24 درصد S، گچ با 19 درصد S، سولفات منیزیم با 13 درصد S، سولفات پتاسیم با 18 درصد S، سولفات پتاسیم منیزیم 23 درصد S، سوپر فسفات با 12 درصد S، تیوسولفات آمونیوم با 26 درصد S، اوره با پوشش گوگردی 10 درصد S و محلول گوگردی نیتروژن  با 2 تا 5 درصد S .